دسته بندی: ورد

نوع فایل: word(doc) (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات: 184 صفحه

قسمتی از متن تحقیق:

در اصطلاح کشاورزی کود عبارت است از مواد غذایی که گیاه برای تغذیه و ادامه زندگی خود به آن نیاز دارد و زمین نیز با آن حاصلخیز شود. اهمیت کود در سبزیکاری بیش از سایر قسمتهای زراعت است. زیرا جذب مواد غذایی از زمین به وسیله سبزیهایی که تماماً قابل استفاده است و پس مانده ناچیزی دارند، زیاد است. بنابراین جبران مواد غذایی جذب شده فقط با کود امکان پذیر است. کود سه عامل مهم را برای حفظ و سلامتی گیاه انجام می دهد که عبارتند از:

·      خواص فیزیکی خاک را بهبود می بخشد و در نتیجه زمین و گیاه سالم باقی می مانند.

·      موادی که زمین در اثر شسته شدن و یا تثبیت شدن نمی تواند در دسترس گیاه قرار دهد در اختیار آن قرار می دهد.

·      موادی که گیاه هر ساله و یا پس از هر بار برداشت محصول از زمین خارج می کند به آن برمی گرداند.

بطور کلی کودها به دو دسته بزرگ تقسیم می شوند که عبارتند از کودهای آلی یا طبیعی و کودهای معدنی یا شیمیایی.

کودهای آلی یا طبیعی

این کودها موادی هستند که توسط موجودات زنده اعم از انسان، حیوان و گیاه تولید می شود مثل انواع کود حیوانی، کودسبز، تورب وی ا کمپوست.

کود حیوانی

کودهای حیوانی شامل فضولات جامد و مایع چهارپایان همراه با مقداری کاه و یا گیاهان خشک دیگر است. مواد آلی که توسط این نوع کود به زمین افزوده می شود، در مقایسه با سایر کوها نقش مهمتری را ایفاء می کند و در حاصلخیزی خاک نیز بسیار موثر است. (جداول 7-2 تا 10-2). هوموس از دست رفته توسط کود حیوانی جایگزین می شود. برای متعادل کردن میزان هوموس در خاک سالانه به 4 تن ماده آلی خشک در یک هکتار نیاز است که این مقدار با 22 تن کود گاوی و یا با 10 تن تورب جبران می شود. سبزیها در کشتهای متراکم پس از برداشت مقدار زیادی بقایای گیاهی در زمین باقی می گذارند که مقدار ماده آلی آن در اکثر اوقات بیش از 4 تن است و نیاز به دادن کود حیوانی نخواهد بود.

جدول 10-2 مقدار مورد نیاز کودهای آلی را در کشتهای چندمرحله ای سبزیها در یک قطعه زمین مشخص نشان می دهد. قابل توجه است مقدار مواد آلی را که بقایای گیاهان در تناوبهای مختلف زراعی به جای می گذارند، بخش مهمی از نیاز مواد آلی خاک را برطرف می کند.

به ازای 40 تن کود حیوانی مقادیر 200 کیلوگرم ازت، 100 کیلومتر فسفر ، 260 کیلومتر پتاس، 2 کیلوگرم منگنز، 18/0 کیلوگرم مس و 51/0 کیلوگرم بردر هکتار در زمین پخش می شود. باید دانس که مواد موجود در کودها در سالهای متمادی در دسترس گیاه قرار می گیرد.

کــود سبــز

تعدادی از گیاهان خانواده بقولات کود سبز محسوب  می شوند که پس از کاشت بذرشان بعد از مدتی که دارای رشد معینی شدند. آنها را دوباره با شخم به زمین برمی گردانند و  خاک مدفون می کنند. با این عمل پس از پوسیده شدن برگ و ساقه و ریشه گیاهان در خاک، مواد آلی یا هوموسی تولید می گردد. گیاهانی که به عنوان کود سبز محسوب می شوند می توانند قبل و یا همزمان با گیاهان اصلی کشت شوند. معمولاً این گیاهان اغلب پس از برداشت گیاهان اصلی کشت می شوند.

جدول 7-2: مواد غذایی موجود در کودهای حیوانی (برحسب درصد)

نقل از:=O.S.    Klapp, 1967  ماده آلی

جدول 8-2- مقدار مواد غذایی موجود در 10 تن کود حیوانی (برحسب گرم)

نقل از Klapp, 1967

کود سبز علاوه براینکه مواد آلی زمین را افزایش می دهد، باعث نگهداری آب در زمین نیز می شود (جدول11-2). باید توجه داشت که گیاهان در مراحل مختلف رشد دارای مقادیر مختلفی از مواد غذایی هستند. از این نظر زمان دقیق برگرداندن این گیاهان به زمین مورد توجه است درصد جذب مواد غذایی نیز توسط گیاهانی که بصورت کود سبز کشت می شوند متفاوت است(جدول 12-2).

جدول 9-2- مقادیر قابل جذب مواد به وسیله گیاهان (کیلوگرم)

نقل از Klapp, 1967

جدول 10-2- مقادیر موردنیاز کود حیوانی و تورب در تناوب تعدادی از سبزیها

نقل از: Fritz and Stolz, 1973

جدول 11-2- تعدادی از گیاهان کود سبز در سبزیکاری

نقل از: Fritz and Stolz, 1973

جدول 12-2- درصد ازت در لوپین زرد در مراحل مختلف رشد

نقل از: کاشی، 1363

کمپــوسـت

یکی دیگر از کودهای آلی که مخصوصاً در سبزیکاری مورد استفاده زیاد قرار می گیرد، کمپوست است. کمپوست از بقایای گیاهان و جانوران و یا زباله های خانگی و شهری در اثر تخمیر و پوسیده شدن مواد موجود در آنها به وجود می آید و بر دو نوع است کمپوست باغی و زباله ای. کمپوست باغی را می توان در باغهای خانوادگی با استفاده از جایگاههایی از جنس چوب یا فلز و یا مواد دیگر که به صورت یک جعبه چهارگوش و به عرض و ارتفاع 1 تا 5/1 متر و به طول دلخواه درآورده اند با مواد زاید شاخ و برگ گیاهان که معمولاً پس از برداشت محصول در زمین باقی می ماند تهیه نمود.

جدول 13-2- درصد جذب اسید فسفریک توسط گیاهان مختلف

نقل از کاشی، 1363

برای این منظور پس از خردکردن مواد به قطعات چند سانتیمتری به نحوی در داخل جایگاه قرار می گیرند که بلافاصله با مقداری خاک پوشیده شوند. این عمل در دفعات مختلف انجام می شود تا اینکه جایگاه موردنظر تا نزدیکی لبه آن پر شود. برای فعالیت باکتریها که در تهیه مواد آلی می کوشند، شرایط محیط را باید به نحوی آماده نمود تا آنها بتوانند به بهترین وجهی عمل تخمیر مواد را انجام دهند. این شرایط عبارتند از رطوبت، هوادهی و آهک که مورد اخیر در تهیه محیط مناسبی از نظر Ph نقش دارد. کمپوست باغی با توجه به نوع و درشتی یا ریزی مواد متشکله آن بین 6 تا 12 ماه تهیه می شود. با توجه به نیاز مواد آلی زیاد برای حاصلخیزی زمین (رجوع شود به جدول 10-2) و محدود بودن کمپوست باغی، از کمپوست زباله ای برای بهبود بافت خاک استفاده می شود. جدول 14-2 مواد غذایی موجود دو نوع کمپوست زباله را نشان می دهد.

جدول 14-2- مواد موجود در دو نوع کمپوست هوازی و غیرهوازی (درصد ماده خشک)

نقل از : Peyvast, 1967

کمپوست علاوه برداشتن فلزات سنگینی مثل روی، سرب، کبالت و غیره دارای مقادیر زاید ترکیبات سرطان زا مثل کربوهیدارتهای اشباع شده معطر چندحلقویPAH(Polycyclic Aromatic Hydrocarbon) نیز است که تاکنون بیش از 100 نوع آن شناسائی شده است. از بین این تعداد، سه نوع آن مانند بنزوپیرن(3,4-Benzeopyren)، بنزوفلورانتن (3,4-Benzeoflouranthen) و فلورانتن
 (Flouranthen) بیش از بقیه بوده و از خطرناکترین مواد سرطان زا هستند. جداول 15-2 تا 17-2 مقادیر این مواد را در کمپوست نشان می دهد.

تـــورب

تورب نیز منبعی از مواد آلی یا هوموسی است که در سبزیکاری اهمیت بسیار دارد. تورب از تجزیه و پوسیده شدن مواد آلی برگهای گیاهان در جنگلها و یا مردابها به وجود می آید. جدول 18-2 مواد موجود را در تعدادی از توربهای مصنوعی که در کراخانه ها تهیه می گردد، نشان می دهد.

جدول 15-2- مقدار PAH موجود در کمپوستهای مختلف (برحسبppb)

نقل از: Peyvast, 1976

جدول 16-2- فلزات سنگین موجود در 100 تن کمپوست زباله و درصد جذب آن توسط گیاه

نقل از = -           .Rohde, 1972 ناچیز

جدول 17-2- مقایسه مقدار فلزات سنگین در کمپوست تازه و کهنه (برحسب ppb)

نقل از            Rohde, 1972

جدول 18-2- مواد غذایی موجود در تورب های مصنوعی (برحسب درصد)

نقل از: Topoleski         O.S. = ماده آلی       -= آزمایش انجام نگرفت.

کـودهـای معـدنـی یـا شیمیـایـی

این کودها موادی هستند که در کارخانه ها تهیه شده و اساس تغذیه گیاه را تشکیل می دهند. مقدار و روش و زمان کودپاشی و نیز تاثیر آن بر روی گیاهان مختلف متفاوت است. کودهای عمده شیمیایی عبارتند از:

کــودهـای ازتـــه

نقش اصلی برای گیاه در تشکیل پرتوپلاسم و اسیدنوکلئیک است. کمبود آن ابتداء در برگهای پیر نمایان می شود تا برگهای جوان. ازت زیادی باعث تُردی و آبدارشدن  گیاه شده و برگها رنگ سبز تیره ای به خود می گیرند. در سبزیهای برگ ازت را می توان به مقدار زیاد مصرف کرد تا باعث تسریع رشد سبزینه ای آنها گردد. ازت علاوه بر ساختن مواد پروتئینی در پیش رس کردن سبزیها و افزایش محصول و شفافیت برگها و ازدیاد کاروتین نیز موثر است. اغلب گیاهان ازت را بصورت NO₃ و NH₄ جذب می کنند. کودهای ازت دار عبارتند از:

·      سولفات آمونیوم با 21 درصد ازت

·      نیترات آمونیم با 35 درصد ازت

·      فسفات آمونیم با 28 درصد ازت

·      اوره با 46 درصد ازت

کــودهــای فسـفره

کودهایی هستند که علاوه بر تشکیل پروتئین، در تولید گل و میوه و دانه و کوتاه کردن دوره رشد گیاهان نیز موثرند. کار فسفر تولید ATP و اسید نوکلئیک و آنزیمها است. کمبود فسفر باعث توقف رشد گیاه می شود و در نتیجه برگهای مسن می ریزند و گاهی اوقات مواد قندی در برگ و ساقه جمع می شود و باعث افزایش رنگدانه آنتوسیانین می شود که برگها و ساقه ها را به رنگ قرمز درمی آورد.

انواع کودهای فسفره عبارتند از:

·      سوپر فسفات با 16 تا 18 درصد فسفر

·      فسفات آمونیم با 16 تا 18 درصد فسفر

·      فسفات بی کلسیک با 35 تا 40 ردصد فسفر

کــودهــای پتــاســه

پتاس در تشکیل اندامهای گیاهای موثر است و نیز در اعمال فیزیولوژی گیاه و در طعم و مزه سبزیها و در تشکیل ویتامین C دخالت دارد. کمبود پتاس ابتداء در برگهای مسن مشاهده می شود. سوختگی کنار برگها نیز از علائم پتاس است. کودهای پاسه عبارتند از:

·      کلرورپتاس با 40 تا 50 درصد پتاس

·      کائنیت با 10 تا 15 درصد پتاس

·      سولفات دوپتاس با 48 تا 52 در پتاس

کـودهـای کلسیـم دار

کلسیم در دیواره سلولها یافت می شود و غیرقابل انتقال است. کمبود آن باعث کاهش رشد و لوله ای شدن برگها و قهوه ای شدن ریشه ها می شود. گندیدگی انتهای میوه یا سوختگی گلگاه (Blossom – end – rot) از کمبود کلسیم است.کودهای آهکی دردرجه اول برای اصلاح زمین بکار میرود و معمولاً در زمین های اسیدی برای بالا بردن Ph خاک و یا خنثی کردن و برای پوک و نرم کردن این نوع زمین مورد استفاده قرار می گیرد. انواع کودهای آهکی عبارتند از:

·      آهک سوخته با 60 تا 95 درصد کلسیم

·      آهک خیس با 60 تا 70 درصد کلسیم

·      آهک پودر شده با 70 تا 95 درصد کلسیم

کـودهـای گـوگـرددار

گوگرد در تهیه پروتئین و اسیدهای آمینه بکار می رود. بو و مزه سیر، پیاز و خردل مربوط به گوگرد است. علائم کمبود گوگرد در برگهای جوان شبیه علائم کمبود ازت است.

کـودهـای کمیـاب یا عنـاصـر کـم مصـرف

روی، مولیبدن، مس، کبالت، بر و غیره موادی هستند که مقدار کمی از آن در زمین برای سلامتی گیاهان ضروری است. در صورت کمبود یکی از آنها، گیاهان به بیماری های مختلفی دچار می شوند. جداول 19-2 و 20-2 مقدار این مواد در برخی از کودهای حیوانی و تاثیر آن را روی تعدادی از سبزیها نشان می دهد.

جدول 19-2- مقدار عناصر کمیاب در کودهای حیوانی (برحسب ppm)

نقل از: Topoleski, 1972

جدول 20-2- نقش عناصر کمیاب و سبزیهای حساس در مقابل کمبود آن