پاورپوینت درس پانزدهم آسمان شعروادب آذربایجان غربی (pptx) 10 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 10 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بسم الله الرمن الرحیم
ای
15
درس پانزدهم
آسمان شعروادب آذربایجان غربی
بعضاً میپرسندمجموعه«دیوان های اشعارترکی»که میگوییدبه زبانی نزدیک به زبان گفتاری مردم سروده شده،چطوری میتواندشاهکارباشد؟آیازبان ادبی ترکی آذری«شعردیوان ترکی»،شرایط وویژگی های خودراازدست داده وبه سطح زبان محاوره تنزل نموده،یابرعکس،زبان محاوره مردم عادی آنچنان رشدکرده،وتاآن حد ظریف،شفاف،دلنشین وآهنگین شده که ویژگی یک زبان ادبی راداراشده است؟سعی میکنم به این سوالات البته به اختصارتوضیح دهم. ازسده های نخست سده های اخیر،پادشاهان وحاکمان مناطق مختلف ایران،حتی خودسلاطین ترک تبار،برای تبلیغ فتوحات وقهرمانی های خود،نمایندگان برجسته علمی،ادبی،فرهنگی وهنری جامعه را«اعزام واکرام »می کردندودراین کار گروه زیادی ازشاعران ونویسندگان رابه دربارخودجلب نموده وباتشکیل مجالس شعرخوانی باشکوه آنهاراتشویق میکردندتاشعرهای خودرابه زبان فارسی بنویسند؛و شاعران ترک راازسرودن شعربه زبان مادری منع می نمودندتاجایی که حکیم نظامی گنجه ای نیزنتوانست بهترین اثرخود«لیلی ومجنون»رابه زبان ترکی بنویسد. ازطرف دیگرمردم ترک زبان شعردوست وباذوق،که همواره ازمنابع شعردیوانی ترکی تغزیه روحی میشدند،وقتی میبینندطیف وسیعی ازادیبان وشاعرانشان ازمردم عادی بریده،وجذب دربارحاکمان وپادشاهان شده اند،بی اعتنابه آنان تقویت شعرمردمی خودرابازیافتند واین بازیابی شعرمردمی راصائب تبریزی چه زیبابیان کرده است: بر سردانه ما سایه ابری نیفتاد زورغیرت مگر از خاک دواند مارا می توان گفت برهه ای ازتاریخ ادبی ماتکرارشده ودرزمانی که بذرهای سخن زبان مادری،به دلیل ممنوعیت هاوسختگیری های غیرانسانی رژیم شاه،دردل خاک سرزمین حاصلخیزمان ازفرط تشنگی میسوخت شعرهای تاثیرگذارومردمی «دده کاتب»همچون ابرپرباربهاران بودکه باران رحمت وبی دریغش رابهزورغیرت،برکشتزارهای تشنه لب دیارمان فروفرستاد،طلسم ممنوعیت راشکست،به زبان مظلوم وادبیات مغفول مردم مافرصت بالیدن داد.هویت انکارشده زبان ترکی آذری راتسجیل کردوبه دنبال خودکاروانی راه انداخت ازنظیره گویی هاواستقبال ها.
حال میخواهم درباره ی استادسخن ومحبوب دلهای بسیاری ازعلاقمندان ادبیات وفولکولورترکی درسراسرجهان سخن بگویم وروایت زندگی پرشکوهش را درگستره کاغذشرح دهم. عارف وشاعربزرگ جهان تورک،حاج عبدرالرحمن طیارمتخلص به «دده کاتیب»درسال1304درقولنجی«قولونجو»دیارشعروعاشیقهای آذربایجان،واقع درغرب دریاچه اورمیه دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خودرادرقولونجونزدعلماوعارفان سپری کردوسپس درسنین جوانی به ترکیه رفته وبابهره جستن ازاستادان علم وعرفان؛اصول دین اسلام وشعروشاعری رافراگرفت. در25سالگی-سال1329-شعرگفتن راآغازوطولی نکشیدکه شهرت اوبرای بسیاری ازتورکهای جهان شناخته وبه عنوان منبع مهمی برای ادبیات وفرهنگ وتاریخ مردم تورک ومسائل دین وشریعت،مورداحترام مردم،عالمان،بزرگان وادبا قرارگرفت.ابتداتخلص کاتب رابرگزیدولی درطی سفرهایی که به تورکیه داشت ودرمحافل وجلسات شعروعرفان شرکت میکرد،بزرگان آن دیارلقب دده رانیزبه او اختصاص داده وبنابراین تخلص کاتیب به دده کاتیب تغییریافت.چون تخصص اصلی شان درشعر«آشیقی»بودبه عنوان پدرعاشیق های آذربایجان معرفی شد. ازاین دانشمندبزرگ تاکنون4کتاب به نام های:عشق وعرفان«درقونیه ترکیه وبه خط لاتین چاپ شده است»،اینجی لی صدف،اورموگولو وگونوموزآیدین چاپ گردیده است ولی این کتابهاتنهاجزئی آثاربیش از36000بیت این شاعربزرگوارمیباشدکه درروزهای نزدیک کتابهای دیگری نیزچاپ خواهدشد.دده کاتیب قولونجی دردوم اسفند1387مصادف باروزجهانی زبان مادری،به جهان باقی پیوست.آرامگاه ایشان درزادگاه خودیعنی قولونجوقراردارد. این حکایت هم به اتمام می رسدومن بانهایت عشق ورزیدن به شاعران ونویسندگان وتمام کسانی که برا ی ملت غیورآذربایجانغربی ونه تنهابرای این ملت بلکه به تمام ترکان موجوددرسراسردنیاانگیزه وعشق فولکولورترکی را نوعی پایه ریزی وابداع کرده اندوچه خوب است ماهم دراین راستاگام هایی برداریم وبرای پیشرفت وترقی ادبیات ترکی آذربایجانی تلاش کنیم وبتوانیم جامعه ای مرفح تروفرهنگی والارابسازیم وبتوانیم جایگاه واقعی ادبیات ترکی رادرجهان بشناسانیم،چه بسا دده کاتیب ها،شهریارهاوهزاران هزار نفرکه باعشق وعلاقه فراوان قبل ازمااینراه راپیموده اند. آخردرس راباشعری ازاستاد دده کاتیب به پایان می رسانیم:
عاریفلردن سوروشدوم دونیا احوالین «آزادقوشابیرقفسدی»دئدیلر عومرون اعتبارین سوال ائیله دیم گئدی گلمز بیرنفسدی دئدیلر دئدیم بیرسرمایه،بیرسعادت دئدیلر،خوش اخلاق،بیرده قناعت دئدیم شوهرت ایچون اولسا عیبادت «عاریف دئییل بول هوسدیر»دئدیلر دئدیم دونیا مالی،دئدیلرعیبرت دئدیم بس جوانلیق،دئدیلرفورصت دئدیم بس قوجالیق،دئدیلرحسرت عومرون پاییز یئلی اسدی دئدیلر دده کاتیب غم نهالین غم اکــــــه غم خرمنین،غم انبارین غم توکـــه عومرون سوفرسینین بیرنئچه تیکه یئدیم دویمامیشدان بسدی دئدیلــــر
1به نظر شما استاد دده کاتیب چگونه درعرصه های جهانی نیزشناخته شد؟ 2شمانیزچندتن ازشاعران موفق ونامی استان آذربایجان غربی رانام ببرید. 3دردرس آمده است که تخصص اصلی استاد دده کاتیب در شعرعاشیقی بود،شمادرباره ی عاشیق هاچه اطلاعاتی دارید؟ 4به نظرشمادیگرچه راه هایی برای گسترش فرهنگ ادبیات ترکی وجود دارد؟
خودارزیابی
1-درزبان ترکی حرف ربط وجودنداردواستفاده ازحرف ربط تحت تأثیرزبان فارسی ایجادشده است،ازاین رودرنوشتن جملات صحیح ترکی بایدازآوردن حرف ربط پرهیزکرد. مثال:اوکیشی کی«که»دونن گلدی منیم آتامدیر دونن گلن کیشی منیم آتامدیر. من وعلی بازاراگئتدیک منله علی بازارا گئتدیک. 2-برخی تبدلات حروفی درترکی آذربایجانی: 1. تبدیل«ن»به«م» مانند:سونبه-سومبه 2. تبدیل«ق»به«غ»درآخرکلمه وقتی بین دومصوت قراربگیرد.مانند:باشماق-باشماغی 3.«غ»دراول کلمات ترکی آذربایجانی مطلقاًنمی آید.درکلمات دخیل«غ»آغازین به«ق»تبدیل میشود.مانند:غنیمت-قنیمت 4. «ک»درآخرکلمه اگربین دوحرف صدادارواقع شودبه«گ»ویا«ی»تبدیل میشود.مانند:چورک-چورگی-چوریی 5. کلمات وارده که آخرش مشدّدباشددرحالت عادی درگویش آذربایجانی تشدیدحذف میشودولی درتصریف اگرپسوندبعدازآن به صورت صدادارشروع شود،تشدیدبرمی گردد.مانند:ضدّ ضید-ضیددی 6. همزه ی آخرکلمات عربی درتلفظ آذربایجانی ساقط می شود.مانند:املاء-ایملا،امضاء-ایمضا 7. «گ»دربین دوحرف صدا داربه«ی»تبدیل میشود.مانند:ایگیت-اییید
دانش زبانی
حرف ربط و تبدلات حروف درترکی آذربایجانی
1. کلمات زیررا به روش تلفظ ترکی آذربایجانی برگردانید. انشاء=....... غافل=....... ضدّ=....... غنیمت=....... ارّابه=....... 2. حرف ربط رادرجمله های زیربیابیدوآنرابه ترکی آذربایجانی برگردانید. من ومحمد دئدیک .............................. او سوزوکی دونن دئدیم نیندین؟ ......................................... 4. چهارکلمه مهم املایی ازمتن درس بیابیدوبرای هرکدام،یک متضادویک مترادف بنویسید. 5. درباره کلمات زیرفکرکنیدوبرای هرکدام توضیح بنویسید. آشیق:............................................................................................................................... ماهنی:.............................................................................................................................. بایاتی:..............................................................................................................................
فعالیت های نوشتاری
جنّتی آختاریرام
یولادوشدوم.اوزومله یولدااحتیاج اولان آراجلاری داگوتورموشدوم.بیلیردیم اوزون وچتین بیریولچولوقلااوز-اوزم.
هریئری آختارا-اختاراگئدیم.بویولداهامی یا محبّت ائتمکدن وازگئچمیردیم.خیرایش گورمگی ده اونوتمامیشدیم.هامی نین الیندن توتوردوم؛گوزه لجه باشاریلی یولچو اولموشدوم.یولون سونونا یئتیشمیشدیم.قوجابیرآغ سققلی کیشی نی گوردوم،گوزه ل سوگودآغاجینین آلتیندا اوتورموشدور.ائله بیل منی گوزله ییردی.یانیناگئتدیم.اوزون بیریولدان گلدیگیمی دئدیم.اونا«جنّتی آختاریرام»سویله دیم.اوزومه باخارکن گولومسه ییپ دئدی:«یولوتسه گلیب سن.قاییت یولون ایلکینه!»
چوخ راحات سیز اولدوم.سینیرلریم پوزولدو.اوستونه باغیریب:«هامی دئییردی یولو دوزگئدیرم.»دئدیم!
قوجا آغ سققل کیشی اوزون ایتیرمدی وبیرداها سوزلرین تیکرارائتدی.اوبیرداها«جنّت یولون ایلکینده دیر!قاییت»دئدی!من ایسه هرنه ده ن اوزولوب سوروشدوم:«یول اوزوندور.قاییتماق زور،ایزلیگین دقیق وئر،آزماییم یولدان!»قوجاکیشی گولومسه ییب دئدی:«اوغلوم جنّت سنین یانیندادیر.گوزلرین گورمک ایسته میر،جنت سنین آنایین آیاقلارینین آلتیندادیر،گئت آنایان محبت ائت وقایغی گوستروجنتی ال تاپماغا آرخایین اول.»
حکایت
