مبانی نظری مدیریت زنجیره تامین و کیفیت خدمات

قسمتی از متن:



تعریف زنجیره تأمین
به طور کلی زنجیره تأمین، زنجیره¬ای است که همه فعالیت¬های مرتبط با جریان کالا و تبدیل مواد، از مرحله تهیه ماده اولیه تا مرحله تحویل کالای نهایی به مصرف¬کننده را شامل می¬شود. در ارتباط با جریان کالا دو جریان دیگر که یکی جریان اطلاعات و دیگری جریان منابع مالی و اعتبارات است نیز حضور دارد. محققان و نویسندگان مختلف ، نگرش¬ها و تعاریف متفاوتی را از زنجیره تأمین ارایه کرده اند. برخی زنجیره تأمین را در روابط میان خریدار و فروشنده محدود کرده اند، که چنین نگرشی تنها بر عملیات خرید رده اول در یک سازمان تمرکز دارد. گروه دیگری به زنجیره تأمین دید وسیع¬تری داده و آن را شامل تمام سرچشمه¬های تأمین برای سازمان می¬دانند. با این تعریف، زنجیره تأمین شامل تمام تأمین¬کنندگان رده اول، دوم، سوم ... خواهد بود. چنین نگرشی به زنجیره تأمین، تنها به تحلیل شبکه تأمین خواهد پرداخت. دید سوم، نگرش زنجیره ارزش پورتر است که در آن زنجیره تأمین شامل تمام فعالیت¬های مورد نیاز برای ارایه یک محصول یا خدمت به مشتری نهایی است. با نگرش یاد شده به زنجیره تأمین ، توابع ساخت و توزیع به عنوان بخشی از جریان کالا و خدمات به زنجیره اضافه می¬شود. در واقع بااین دید، زنجیره تأمین شامل سه حوزه تدارک، تولید و توزیع است (رجب¬زاده و همکاران، 1386: 190).
زنجیره تأمین شامل تأمین¬کنندگان، حمل¬و¬نقل و خرید و... تمام عناصری است که تهیه مواد و قطعات، حمایت در تبدیل به تولید و ارائه محصول به بازار را شامل می¬شوند. اعضا در این زنجیره به صورت افقی و عمودی با یکدیگر در ارتباط هستند، لذا زنجیره تأمین به وجود می¬آید. هم¬چنین زنجیره تأمین فرایند کامل تهیه کالا و خدمات برای مصرف¬کننده نهایی می¬باشد (احمدی، 1384: 18).
در حالت كلي زنجيره تأمين از دو يا چند سازمان تشكيل مي‌¬شود كه رسماً از يكديگر جدا هستند و به وسيله جريان¬هاي مواد، اطلاعات و جريان¬هاي مالي به يكديگر مربوط مي‌شوند. اين سازمان¬ها مي‌توانند بنگاه‌هايي باشند كه مواد اوليه، قطعات، محصول نهايي و يا خدماتي چون توزيع، انبارش، عمده‌فروشي و خرده‌فروشي توليد مي‌كنند. حتي خود مصرف‌كننده نهايي را نيز مي‌توان يكي از اين سازمان¬ها در نظر گرفت (متین نفس، 1383، 28-34).
زنجیره تأمین، شبکه¬ای از تسهیلات و مراکز توزیع است که وظایف تهیه و تدارک مواد خام، تبدیل آن به محصولات نهایی و واسطه¬ای و توزیع محصولات نهایی به مشتریان را انجام می¬دهد. زنجیره تأمین در سازمان-های تولیدی و خدماتی وجود دارند، هرچند که پیچیدگی زنجیره تأمین ممکن است از صنعتی به صنعت دیگر و از شرکتی به شرکت دیگر به شدت تغییر کند ( فیض¬آبادی، 1382: 47).

مؤلفه¬های مدیریت زنجیره تأمین
1) مدیریت لجستیک در زنجیره تأمین؛
2) مدیریت اطلاعات و سیستم¬های اطلاعاتی در زنجیره تأمین؛
3) مدیریت روابط بین زنجیره تأمین؛
1) مدیریت لجستیک در زنجیره تأمین
لجستیک واژه¬ای است که از تاریخچه طولانی برخوردار است و به علت وجود تعاریف بسیار در این زمینه شاید نتوان یک جمع¬بندی کلی روی این واژه صورت داد. یکی از این تعاریف R7 است و بدین صورت تعریف می¬شود «انجام فعالیت¬ها به منظور تضمین تأمین¬بودن محصول صحیح، در مقدار مناسب، در زمان مناسب و در شرایط مناسب و در مکان مناسب برای مشتری مناسب و به هزینه مناسب». عبارت تأمین¬بودن در تعریف بالا تأکید بیش از حد لجستیک به موضوع موجودبودن بالا می¬باشد که به عنوان هسته اصلی پیدایش رسالت لجستیک محسوب می¬شود.
نکته جالب توجه این است که اگر فهرستی از مفاهیم وابسته به لجستیک تهیه شده وطبقه¬بندی گردد، می¬توان آن¬ها را در قالب 3 گروه قرار داد:
1- تأمین¬گرا
2- تولیدگرا
3- توزیع¬گرا